ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 15، شماره 9، آذر 1401 ، شماره پی در پی 79

بررسی ویژگیهای سبکی اشعار رحیم معینی ‌کرمانشاهی (با تکیه بر دفتر شعری ای شمعها بسوزید)

صفحه (115 - 131)
فروزان حق‌شناس گتابی (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : آبان 1400
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهمن 1400

چکیده

زمینه و هدف: سبک‌شناسی یکی از راهکارهای مؤثر علمی در معرفی شاخصه ها و ویژگیهای گوناگون یک اثر است. رحیم معینی‌کرمانشاهی متخلّص به معینی، شاعر و ترانه سرای خوش‌ذوق معاصر و از سخنوران توانمند عرصۀ غزل‌پردازی میباشد که جایگاه ادبی وی، چندان که سزاوار است، تا کنون مورد تحقیق و کنکاش قرار نگرفته است. از آثار شاخص وی میتوان به مجموعۀ «ای شمعها بسوزید» اشاره نمود. در این مقاله به بررسی ویژگیهای سبکی این مجموعه در سه سطح زبانی، ادبی و فکری پرداخته شده است.

روش مطالعه: در نگارش این مقاله به معرفی خصوصیات و ویژگیهای شعری رحیم معینی کرمانشاهی در مجموعۀ «ای شمعها بسوزید» به روش توصیفی ـ تحلیلی و در سه محور زبانی، ادبی و فکری بر روی غزلیات وی پرداخته شده است.

یافته ها: رحیم معینی ‌کرمانشاهی از شاعران دوران معاصر میباشد که در غزلهای خود بیشتر به شیوۀ شاعران سبک عراقی عمل نموده است. زبان شعری وی معتدل و بلحاظ ظرافتهای ادبی و سطح فکری و معناشناسی میتوان گفت پیرو قدماست.

نتیجه گیری: معینی‌کرمانشاهی در سطح زبانی از زبان معیار بیشتر بهره برده است و شاخصه های کهن‌گرایی، محاوره گرایی و لغات عربی و باستانی و کهن بصورت متعادل در شعر او یافت میشود. ازلحاظ ادبی به سیاق شاعران سبک عراقی، از آرایه های بدیعی و صورخیال در حد اعتدال استفاده نموده است. شکایت از روزگار، مضامین اندرزی و تعلیمی، توجه به عشق و معشوق و نیز تا حدودی توجه به مضامین عارفانه از ویژگیهای فکری اوست.

کلمات کلیدی
معینی‌کرمانشاهی , ای شمعها بسوزید , سبک فکری , زبانی و ادبی.

• انوری، حسن و گیوی، احمد. (1382). دستور زبان فارسی. تهران: فاطمی، ص59-60.
• بهار، محمدتقی. (1391). سبک‌شناسی. جلد اول. چاپ دوازدهم. تهران: زوار، ص18.
• شریعت، محمدجواد. (1367). دستور زبان فارسی. چاپ سوم. تهران: اساطیر، ص146.
• شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1370). موسیقی شعر. چاپ سوم. تهران: آگاه، ص24-25.
• شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1395). ادوار شعر فارسی. چاپ نهم. تهران: سخن، ص16 و 19.
• شمیسا، سیروس. (1395). نگاهی تازه به بدیع. چاپ سوم. تهران: میترا، ص76و 46و71و43و52.
• شمیسا، سیروس. (1373). معانی. چاپ دوم. تهران: میترا، ص68.
• شمیسا، سیروس. (1393). کلیات سبک‌شناسی. تهران: میترا، ص153.
• فرشیدورد، خسرو. (1382). دستور مفصّل امروز. تهران: سخن، 528و 604.
• مشکور، محمدجواد. (1368). دستور‌نامه در صرف و نحو زبان فارسی. چاپ سیزدهم. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق، ص89 و 98.
• معینی‌کرمانشاهی، رحیم. (1371). ای شمعها بسوزید. چاپ دوازدهم. تهران: سنایی.
• ناتل خانلری، پرویز. (1387). تاریخ زبان فارسی. چاپ هشتم. تهران: فرهنگ نشر نو، ص303-304.